DİNİ BÜLTEN/MEKKE

Hacı hacıyı Mekke'de fena kazıklıyor maalesef! Malum, sırf bizim vatandaşlardan on binlerce hacı, kafileler halinde Mekke ve Medine'yi terk ederken bavullar dolusu hediyelik eşya götürüyor. Ne var ki 'Kutsal topraklardan hediye' diye alınan eşyanın büyük çoğunluğu zaten Türkiye'den gelme. Hurma ve zemzem gibi 'orijinal ürünler' bir tarafa bırakılırsa hacı valizlerinin çoğu Çin dolaylarından gelme plastik katkılı inci kolye, tespih, teneke bazlı çocuk oyuncağı, kehribar görünümlü çakma tespih, ilk yıkamada tüysüz kalan namaz seccadesi, ayarı çoktan şaşmış ezan vakti alarm makinesi gibi mamuller yüklü. Telefon, kamera, fotoğraf makinesi gibi elektronik cihazlar ise gerçeğinin aynısının tıpkısı görünümlü, lakin Çin çakması olduğundan hacılar fena halde kazıklanmakta.

İnci boncuk dışında Türklerin en çok rağbet ettiği şeylerin başında elektronik eşyalar geliyor. Özellikle Çin malı taklit cep telefonları ucuzluğuyla Türk hacıları cezbediyor. Kameralar, fotoğraf makineleri ikinci sırada yer alıyor. Bunları da genellikle hediye olsun diye değil kendileri için alıyorlar. Erkek çocuklarına saat ve robot oyuncaklar, kız çocuklarına bilezik, çanta ve kolyeler tercih ediliyor. Büyüklere seccade, tesbih, gençlere yöresel kıyafetler götürülüyor. İnce dokunmuş gömlekler, Afgani tarzı işlemeli elbiseler bu listenin ilk sırasında bulunuyor. Takılarda ise incinin yeri büyük. Sokaktaki seyyar satıcıların bir elinde dizi dizi inci kolyeler diğerinde mutlaka bir çakmak var. İncinin sahte olmadığını göstermek için hemen ateşe tutuyorlar. Erimiyorsa inci testi geçmiş demektir.

"İKRAM YA HACİİ..."

Türk hacılar, dini görev bitimi başlayan alışveriş günlerinde çarşı pazara yayılmış, zaten Türk malı eşyayı hediye niyetine alıp deve yüküyle de para ödüyor. Eyüp Sultan çarşısında çok daha kalitelileri ve bol çeşidi bulunan kınalar, takılar, süsler, eşarplar, testi darbukalar, takkeler, battaniyeler, puşiler ve posterleri, öğrenebildikleri tek Arapça cümle olan "ikram ya hacii..." deyip güya ucuza aldıktan sonra sevinerek dönüyorlar otellerine.

TÜRKÇE TABELALAR

Türk hacıların alışveriş tutkusunu çoktan keşfeden Mekke- Medine esnafı tabelalarına Şelale Restorant, İstanbul Çarşısı, Çorum Bakkaliyesi, Erzurum Dostları, Marmara Birlik Pazarı, Konya Pazarı, Medine Çarşısı, Uludağ Ticaret, Mevlana Market yazdırıyor ama 3-5 kelimeden gayrı Türkçe bilmiyorlar. Hacıların talep bolluğu fiyatları tavana vurdurmuş. Medine civarındaki hurma bahçelerinin çoğu Türk işadamlarına ait. Diğer hacıların yanı sıra hacca gelmiş pek çok milletvekili ve ailesi de ucuz hurma alabilmek için o bahçelere adeta hücum etmiş vaziyette. Dönüş yolundaki hacılar özellikle Cidde Havaalanı'nda sıkıntılı saatler geçiriyor. Bazen 15 saate yakın gecikmeler olması çoğu yaşlı hacıları perişan ediyor.

17 bin euroluk sosyetik hacıların yaşantısı pek görkemli. Normal tarifeyle hacca gelenlerle karşılaştırınca arada uçurumlar var. Ama hepsi de kutsal topraklardaki son günlerinde yakınlarına hediye götürmek için alışveriş telaşında. Bir de Türk kızları hostes olarak Suudi Havayolları'nda çok rağbette. Bu, kutsal topraklarda son günümüz. "İyi yolculuklar" demeyi çok görmeyin olmaz mı?

Mescid-i Nebevi'de namaz çıkışı kapıların önleri bir anda seyyar satıcılarla doluyor. Misvaktan eşarpa, esanstan oyuncaklara kadar birçok ürün ucuz fiyata alınabiliyor. Tezgahları genellikle fiyatı 10 riyal (yaklaşık 6 TL) olan ürünler kaplıyor. Sokak aralarında çocukların bile oyuncak sattığı görülebiliyor. Türklerin esnaflarla diyalog kurması zor olmuyor. Fiyatlar genellikle elle de işaret edilerek söyleniyor. 1 TL, yaklaşık 1,7 riyal ediyor. Alışverişlerde Türk lirası da kabul ediliyor.

İş yerleri de namazın bitimi ile kepenklerini açarak ürünlerini sergilemeye başlıyor. Suudi Arabistan'da kurallara göre iş yerleri namaz saatinde açık tutulamıyor.

Ezan okunması ile birlikte kapanan kepenkler, namaz sonrası yeniden açılarak ticarete devam ediliyor. İnci satıcısı Adil Kartal, hacıların hurma ve zemzemden sonra en fazla inci, gümüş ve tesbih aldıklarını dile getirdi. Müşteriler de Türkiye'ye elleri boş gitmemek için hediyelik eşyalar aldıklarını ifade etti. Esnaf Battal Erdem de hacıların kendilerinden daha çok çevresini sevindirmek için hediyelik eşyalar aldığına dikkat çekti.